«Eg tenkte at onkel ikkje lenger er mannen for haustfiske i
kalde fjellvatn. Han har elendig balanse, syn og høyrsel, han frys konstant på
hendene og vil søkkje som ein stein. Det er berre kjeften som verkar. Sidan eg
henta han i dag tidleg, har han ikkje stilt eitt spørsmål. Det er ikkje
antydning til samtale, berre einetale. Eg har ikkje sagt ei heil setning, berre
svara kort: «ja», «å ja» og «akkurat, ja». Ivar, derimot, har prata i eitt: «Ei
gong va det vidde. Ei gong va det aure på tre kilo. Ei gong låg snøen i august.
Ei gong bad dei te måne og eld. Ei gong va det to fiskebui, den eldste tå stein
og jord. Ei gong va båten flåte. Eitt år hadde gofa mjølkeky med, båthuset va fjøs,
ei kyr stod med teppe over seg om notte so ho ikkje fraus, slik sikra gofa seg
mjølk og mat og kløv heim. Han patruljerte vatnet med sylvstav. Handtaket va
revolverskjefte og stokken geværløp.Det er dine forfedru,Jon. Hard voro dei. so
langt attende slekt er kjend.»
Det er i forbindelse med at debutromanen
til Stein Torleif Bjella er en av seks nominert romaner til P2 lytternes
romanpris 2021 at jeg har kjøpt og lest Fiskehuset.
Jeg har tidligere lest romanene Kvar
dag skal vi vere så modige, Den siste overlevende er død og Jeg
grunnla de forente stater. Gode romaner. Men Fiskehuset synes jeg er
flere hakk bedre. Det er sjeldent det er så mye innhold i ei bok på 137
sider. Den fikk frem hele følelsesregisteret hos denne leser. Fra rå latter til klump i halsen. Jeg håper den vinner.
Onkel Ivar har bestemt at brorsønnen
Jon skal overta Fiskehuset og rettighetene i vannet Storesenn som har vært i familien
Aal i generasjoner:
«Klokka er tre på ettermiddagen. Vatnet ligg rett under tusen
meter. Det er mørkeblått og småkrusar seg. Ivar ormar seg ut av sekken. Han set
seg på steinbordet. Han skjer smertegrimasar då han rettar seg opp. Så trekkjer
han pusten og seier:
- E vil du skal ha detta, Jon. Vatn, båt, båthus, gådn og alt
i hop. E såg helst at nokon som va skikka, fekk det. Dessverre lova e ei gong å
halde Storsenn i slekten. E ha støtt sagt at eigedoma koma og gå. Det er folk,
og band imyljo folk som era viktige. Me har føta og ikkji røta. Storsenn er
unntak. Det må slekte eige.
Eg stod stille. Fann ingen svar.»
Ivar gir Jon ei splitter nye
møtebok og ei penn med beskjed om at Jon skal skrive ned alt som blir sagt og
gjort disse dagene de skal drive med høstfisket på Storsenn. Jon får beskjed om at neste år får han klare alt selv. ‘
Allerede første kvelden kjenner Jon
at han er kommet til et metningspunkt hva angår samværet med onkelen:
Då eg kjem attende til grønebordet, har Ivar på seg
lesebriller. Ser konsentrert ut. Ser ikkje opp.Tåreflaumen før i kveld,
utblåsing, kjefting, utgreiing og utskjelling kan ha verka bra på han, som ein
svolten mann er mett, fell til ro, i seg sjølv, med seg sjølv, utan meg. Han
sit ved bordet lenge, ser stundom ut i rommet eller inn i stearinlyset. Har eg
vore så initiativlaus som Ivar seier? Det murrar i magen. Eg kjenner det att.
Det dukkar ikkje ofte opp, berre ein sjeldan gong når eg er på plassar eg ikkje
burde vera. Kroppen seier at eg skal stikke, då gjer eg det, og det hjelper.
Det står ein ubrukt reiseradio på hylla over døra.
Smarttelefonen har fire prosent batteri. Når den daudar i natt, er det ikkje
kontakt med omverda før me kjem til bilen om seks dagar. Eg skal halde ut.
sjølv om turen til Storsenn verkar meir og meir som tolv rundar i ringen,
nyreslag, slag under beltet, slag mot nakke og bakskalle. Eg endar opp
møyrbanka og mållaus. Er det fordi det er noko sant i alt Ivar seier?
Forlaget omtaler Fiskehuset slik:
«Romanen
"Fiskehuset" handlar om ei veke haustfiske, kunstens indre vesen,
naturen som dundrar fram, kjærleiken, sanningsord og Den Store Endringa i livet
til Jon Aslesson Aal.»
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar